De bevalling bij de poes

Voor de drachtperiode

Het is verstandig de poes voor de zwangerschap te vaccineren zodat de kittens via de antistoffen in de moedermelk goed beschermd worden. Vaccineren is niet wenselijk tijdens de dracht.

Ontwormen voor de dracht is belangrijk omdat de kittens via de moedermelk besmet worden met spoelwormlarven. Dit kan eventueel ook veilig tijdens de dracht met een Milbemax tablet, een pipet profender of een pipet Stronghold® (ook tegen vlooien).

Tijdens de drachtperiode

Draagtijd

De draagtijd van een poes is gemiddeld 63-64 dagen na de dekking (tot 70 dagen kan normaal zijn). Het controleren of uw kat daadwerkelijk drachtig is kan op verschillende manieren gebeuren:

Door het aftasten van de buik tussen 21 en 34 dagen van de dracht. Op deze leeftijd zijn dan ampullen (waar het kitten zich in de baarmoeder nestelt) soms te voelen door de dierenarts. Deze methode geeft echter geen 100% zekerheid. Daarnaast worden de tepels van de kat groter rond 28 dagen dracht.
Meer zekerheid geeft een echo van de buik vanaf 35 dagen dracht.
Voor het exacte aantal kittens is echo minder geschikt en kan beter een röntgenfoto worden gemaakt vanaf dag 45 tot aan de bevalling, maar wij adviseren dit tussen de 50-55 dagen dracht. Hierbij kunnen we dan ook de grootte van de kittens inschatten ten opzichte van het geboortekanaal van de moeder. En op dat moment is de stress nog niet te hoog voor de hoogzwangere moederpoes.

Voeding

Tijdens de eerste periode van de dracht neemt de omvang van uw poes met 2/3de toe maar ze mag niet meer dan 40% van haar ideale gewicht toenemen.

Ons advies is om pas vanaf week 6 elke week 10% meer voeding te geven. Vanaf week 8 schakelt u in een week tijd geleidelijk over op een energierijke voeding. Deze voeding kan ook tijdens de melkgift gegeven worden, en de kittens kunnen hier vanaf zo’n 4 weken leeftijd van mee eten. Wij adviseren Hills kittenvoer.

In de laatste week heeft de moederpoes vaak minder honger. De kittens nemen nu veel ruimte in. Vaak kleine beetjes eten geven is dan aan te raden.

Kraambed

Een ideale plek om te bevallen is een ruime bench/ hok, waarin ruimte is voor de bevalling. Een doos op een tochtvrije rustige plek is prima.

Vaak kiezen katten echter zelf voor een onverwachte plek om de kittens ter wereld te brengen. Het is ook normaal dat de moederpoes fel reageert op soortgenoten.

Bloeding

Het kan voorkomen dat de poes 1-2 weken voor de bevalling een klein beetje bloed verliest. Dit hoeft niets te betekenen maar ons advies is om in dat geval een echo te laten maken om te bepalen of de kittens nog leven.

Wanneer gaat mijn kat bevallen en hoe verloopt de bevalling

Symptomen die de geboorte zouden kunnen voorspellen zijn nesteldrang, het minder actief zijn en een verminderde eetlust. De verminderde activiteit en eetlust geven vaak aan dat de geboorte binnen 12-24 uur zal plaatsvinden. Deze symptomen zijn echter geen nauwkeurige aanwijzing om de start van de geboorte te bepalen.

De geboorte bestaat uit 2 fasen, de ‘ontsluitingsfase’ en de ‘uitdrijvingsfase’.

In de ontsluitingsfase zullen de vagina en baarmoederhals (cervix) verwijden. Maar dat zie je niet aan de buitenant van de poes. 6-12 Uur na het begin van deze verwijding zal de uitdrijvingsfase beginnen.
De uitdrijvingsfase kan tussen de 4-42 uur duren. Hierin komen de kittens ter wereld. Zowel een kop- of een stuitligging van het kitten is normaal bij de kat en u hoeft zich dus ook geen zorgen te maken bij een stuitligging. Een kitten wordt geboren in een vlies en de moeder bevrijdt het kitten hieruit en bijt de navelstreng door. Het drooglikken met hun ruwe tong stimuleert de ademhalingsreflex bij de kittens.

Na de geboorte van elk kitten neemt de poes rust en verzorgt de eerder geboren kittens, in deze rustfase wordt er niet geperst. De gemiddelde tijd tussen 2 geboortes is 1-2 uur, maar helaas is nogal wat variatie mogelijk. Dat maakt het vaak moeilijk om te voorspellen of er nog wel een jong in de baarmoeder zit of niet. Daarom is een röntgenfoto vooraf te adviseren. Dan weet u waar u aan toe bent.
Het is belangrijk dat de poes niet gestoord of verplaatst wordt tijdens haar bevalling. Als het volgende kitten nog niet na 1-2 uur is geboren, maar de poes gedraagt zich rustig, kunnen de volgende persweeën worden afgewacht.
Drinken van de kittens bevordert de baarmoederweeën en versnelt de geboorte van de volgende kittens.
Als u de geboorteblaas (niet gebroken) ziet komen uit de vulva zal het kitten binnen 20 minuten geboren worden.
Als u de achterpoten of het kopje ziet, vaak verpakt in de vliezen, maar het kitten komt niet verder en de bevalling blijft hier steken, moet er snel gehandeld worden. Is er geen deskundige hulp aanwezig dan kunt u zelf ingrijpen: met gewassen handen kunt de vruchtdelen vastpakken en iets aanspannen. Vervolgens met de perswee voorzichtig trekken in de richting van de kromming van de rug van de kitten. Lukt dit niet voldoende dan kunt u proberen om met uw vinger langs het kitten te gaan en zo rondom het kitten te voelen en dan langzaam te trekken. Vaak is het kitten met de vliezen zo glad dat een schoon vaatdoekje handig is om het kitten mee vast te pakken. Wanneer het kitten eruit is zo snel mogelijk de vliezen verwijderen (gewoon scheuren met uw vingers) en de bek en neus vrijmaken van slijm. Dit kunt u doen door met uw vinger in het bekje van het kitten te gaan, over de tong en dan het slijm weghalen. Om de ademhaling te stimuleren is het belangrijk om het kitten op te wrijven met een handdoek (dit mag ruw gebeuren).

Wanneer moet ik de dierenarts bellen

Als de geboorte op de 64ste dag nog niet heeft plaatsgevonden is dat geen reden voor directe ongerustheid. Theoretisch kan bij de kat op de 70ste dag nog een normale geboorte plaats vinden, wel neemt vanaf de 67ste dag de kans op problemen toe. Vaak is de duur van de dracht bij katten niet nauwkeurig bekend. Daarom is het belangrijker om de poes goed te observeren en te onderzoeken. Te denken valt aan eetlust, uitvloeiing, voelen van de buik en een echo om te bepalen of problemen lijken te ontstaan. Deze onderzoeken mogen niet teveel stress veroorzaken, dit kan de bevalling alleen maar uitstellen.

Gevallen waarbij u een dierenarts moet bellen:

Als er al 2-3 uur niet meer geperst is en u verwacht nog kittens.
Als er langer dan 1 uur lichte persweeën of weinig frequente weeën zijn, maar het zet niet door en u ziet geen kitten.
Er wordt 20 minuten stevig geperst, maar er komt geen kitten.
Bij acuut optredende ziekteverschijnselen bij de poes (1 keer braken of wat diarree mag nog wel, maar vaker / ernstiger niet).
Bij veel bloedverlies via de vulva.
Bij stinkende of afwijkend gekleurde afscheiding, bijvoorbeeld groene uitvloeiing voor de geboorte van het eerste kitten. Als een placenta losraakt van de baarmoederwand komt er een donkergroene uitvloeiing vrij. Als er nog geen kittens geboren zijn is dit een teken dat de geboorte nu moet plaatsvinden, anders gaat het kitten dood. Voor het eerste kitten is de donkergroene uitvloeiing een teken dat er ingegrepen moet worden, na de geboorte van het eerste kitten is de groene uitvloeiing normaal.

Waar op te letten en wat te doen bij het kitten na de bevalling

Als de poes de navelstreng niet zelf afbijt, moet u de navelstreng zelf doorhalen / losmaken. U kunt dit doen door op circa 1 cm van de buikwand van het kitten de navelstreng stevig vast te pakken met uw vingers en met uw andere hand het andere gedeelte van de navelstreng, waar ook eventueel de nageboorte nog aan vast zit. Dan trekt u rustig de navelstreng kapot door in de lengte richting te trekken. Let er op dat u niet aan de buikwand trekt! en de navelstreng niet te lang laat.
Neus en bek vrij maken van vlies of slijm. Dit doet u door het vlies van de neus en bek af te vegen, eventueel trekt u het vlies kapot als dit nog om het kitten zit. Steek vervolgens uw vinger een stukje in de bek over de tong en maak op die manier de bek slijmvrij.
Kittens stevig droogwrijven met een handdoek tot ze luidruchtig zelf piepen.
Kittens droog en warm houden. Leg een kruik bij de poes in de doos of kist. De eerste vier weken kunnen kittens hun eigen lichaamstemperatuur nog niet goed zelf reguleren. Zorg in de eerste levensweek voor een omgevingstemperatuur van 30-32 graden. Bij een groter nest kan de temperatuur lager worden gehouden, omdat de kittens elkaar warm houden. Let goed op het gedrag van de kittens, als het bijvoorbeeld te warm is zullen de kittens uitwijken naar een koelere plek en minder bij elkaar gaan liggen.
De kittens moeten maximaal binnen een uur drinken. Indien noodzakelijk de kittens aanleggen bij de moeder.
De kittens herkenbaar maken met bijvoorbeeld nagellak, zodat ze gemakkelijk uit elkaar kunnen worden gehouden.
Indien de kittens niet voldoende drinken bij de poes, niet aankomen in gewicht, sloom of erg verzwakt zijn kunt u wat druivensuiker oplossen in water en druppelen in de bek. Niet in de bek spuiten, maar druppelen zodat het kitten zelf slikt. Daarna kunt u overgaan op kunstmelk.

Waar op te letten en wat te doen na de bevalling

Als een poes de nageboorten opeet is dat geen probleem, maar het is niet noodzakelijk dat de poes ze opeet. Ze kunnen er diarree van krijgen, die vanzelf weer moet overgaan in ongeveer twee dagen tijd. U kunt de nageboortes dus ook weghalen.
Het is raadzaam de poes 2 x daags te temperaturen in de eerste dagen. Alleen als dit mogelijk is bij de poes en niet te veel stress veroorzaakt. De temperatuur moet tussen de 38 en 39 ºC zijn.
De eerste 10 dagen kan er nog wat uitvloeiing zijn. Deze kan van een rode kleur, naar groen tot helder overgaan. Na twee weken mag de poes geen uitvloeiing meer hebben.
Tijdens de lactatieperiode zal de moederpoes in totaal 1,5 tot 2 maal haar eigen gewicht aan melk produceren. Natuurlijk wordt dit mede bepaald door het aantal kittens dat gezoogd wordt. Kittenvoeding is geschikt om gedurende de lactatieperiode aan de poes te geven. Deze voeding moet aan de poes worden verstrekt zolang de kittens bij haar drinken. Zodra de kittens zelfstandig vaste voeding op gaan nemen zal de melkproductie langzaam dalen. Met het dalen van de melkproductie daalt ook de voedingsbehoefte van de poes.
Het gewicht van een kitten mag niet dalen na de geboorte. Het advies is om ze dagelijks te wegen, waarbij ze de eerste weken 10 tot 15 gram per dag moeten aankomen.
De kittens moeten ontwormd worden op 3, 5 en 7 weken daarna elke maand tot ze een half jaar oud zijn. De moederpoes moet met de kittens mee ontwormd worden.